Głównymi reprezentantami tego podejścia są Whitaker, Satir i Kempler. Nie ma ono   spójnej podstawy teoretycznej. Wynika z  pewnej wizji człowieka, który jest postrzegany jako istota wolna, doświadczająca siebie i świata w indywidualny, niepowtarzalny sposób, zdolny do kontaktowania się z ludźmi przez przekazywanie swych uczuć.

Terapia rodzinna bazująca na doświadczaniu opisuje  jak  zaburzone rodziny mogą przyczyniać się do blokowania rozwoju  możliwości  swoich członków i pomaga tym osobom w  rozwoju.

Kluczowym mechanizmem zaburzenia w rodzinach zaburzonych  jest zaprzeczanie impulsom i tłumienie uczuć. Takie rodziny poszukują raczej bezpieczeństwa, a nie satysfakcji. Działają w sposób automatyczny, nie dokonując świadomych wyborów. Kierują się z góry przyjętym  założeniem, że wyrażanie  emocji może doprowadzić do chaosu w rodzinie. Wywierają presję na swoich członków w kierunku zachowania lojalności i sztywnej spójności, kosztem poczucia odrzucenia własnego sposobu doświadczania przez jednostkę. Panuje w nich atmosfera emocjonalnego dystansu czy wręcz chłodu uczuciowego. Członkowie rodziny trwają  ze sobą z poczucia obowiązku lub z przyzwyczajenia. Nie tylko przestają się dzielić ze sobą swoimi autentycznymi przeżyciami, jak też nie umieją skontaktować się z własnymi wewnętrznymi doświadczeniami. Dlatego w ich sposobie komunikowania się można znaleźć wiele niespójności na poziomie werbalnym, jak również niespójności komunikatów werbalnych z niewerbalnymi. Podstawowe reguły, którymi kierują się rodziny zaburzone, są zbyt sztywne lub niejawne.

Cele psychoterapii

Celem psychoterapii rodzinnej w tym ujęciu jest rozwój każdej jednostki, a nie przywracanie stabilności funkcjonowania rodziny. Rozwój polega na uzyskaniu większej swobody wyboru, większej wewnętrznej integracji, a mniejszej zależności od innych. Cele wspierające psychoterapii rodzinnej to poszerzanie możliwości wchodzenia w autentyczne relacje z członkami rodziny, wrażliwość na potrzeby własne i innych. Ważnym mechanizmem zmiany jest odblokowanie oporu przed doświadczaniem. Wynika to z przekonania, że ludzie w istocie swojej są zdolni do miłości, twórczości, produktywności, radości. Terapia bazująca na doświadczaniu w największym stopniu, w porównaniu z innymi szkołami, uznaje odrębność, indywidualność, a także pragnienia i cierpienia pojedynczej osoby.

opracowanie na podst. przeglądu terapii rodzinnych autorstwa Doroty Reguły