Terapia międzygeneracyjna jest zorientowana historycznie. Skupia się na jednostce w kontekście rodziny wielopokoleniowej. Jej cel to separacja psychiczna jednostki od rodziny lub separację wszystkich członków rodziny od siebie. Dlatego też to jeden pacjent, a nie cała rodzina jest w centrum uwagi terapeuty.
Bowen czerpał inspiracje z tradycji psychoanalitycznej. Wspólna z psychoanalizą jest teorię zmiany (uświadomienie sobie i odreagowanie wypartych uczuć). Cele psychoterapii to osiągnięcie indywiduacji ja. Również podobne są technik: eksplorowanie uczuć, uzyskanie wglądu, przepracowanie przeszłych wydarzeń.
Podobnie jak w psychoanalizie używa się koncepcji przyczynowości linowej: osoba w jednej generacji ma określone zachowanie, które wyzwala w drugiej osobie z drugiego pokolenia zachowanie kompensacyjne, co przejawia się objawem przez jeszcze inną osobę w trzecim pokoleniu.. Nie zajmują się zachowaniami w relacjach, które utrzymują problem obecnie.
Murray Bowen rodzinę traktuje jako zjawisko międzypokoleniowe. Rodzina – według niego- to grupa osób, między którymi istnieją więzi emocjonalne; wspólne myśli , uczucia, fantazje. Wyodrębnił dwie rodziny: mniejsza to rodzina nuklearna (osoby mieszkające razem obecnie ) i większa: rodzina rozszerzona (osoby żyjące, bez względu na to gdzie mieszkają i nieżyjące).
Problem indywidualny małżonka lub dziecka lub problem w relacji między małżonkami jest wynikiem ich relacji z ich rodzicami. A relacja ich rodziców jest efektem ich relacji z ich rodzicami.
Geneza zaburzonego zachowania
Podstawą tworzenia się problemów emocjonalnych u członków rodziny – mąż , żona, dziecko leży brak odróżnienia własnego Ja małżonków od Ja rodziny, z której pochodzą. Brak odróżnienia się ja bierze się z instynktownej skłonności do zależności. W relacjach miedzy ludźmi działają dwie instynktowne siły – dążenie do autonomii i do zależności.
W rodzinie nuklearnej u podstaw zaburzonego zachowania któregokolwiek z członków rodziny leży nierozwiązane emocjonalne przywiązanie męża i żony do własnych rodziców. Ludzie z Ja nieodróżnionym od Ja rodziny generacyjnej tworzą związek z osobą podobnie nieoddzieloną od swojej rodziny, z której pochodzi.
Mąż i żona przenoszą emocjonalną potrzebę nieodróżnienia się z relacji z własnymi rodzicami na małżonka. Małżonkowie poszukują u siebie nawzajem wskazówek, jak reagować emocjonalnie i jakich dokonywać wyborów. Układ taki jest niestabilny. Efektem braku stabilności w relacji małżeńskiej są objawy zaburzonego zachowania. Objawy przejawiają się:
(1) w relacji małżeńskiej, jako konflikt, rozwód lub dystans;
(2) w zdrowiu jednego z partnerów fizycznym lub psychicznym;
(3) w zdrowiu jednego lub więcej dzieci jako fizyczna lub emocjonalna dysfunkcja, np. problemy emocjonalne, psychosomatyczne, dysfunkcje społeczne.
Funkcjonalna rodzina jest wolna od objawów w tych trzech obszarach.