Psychoterapia strategiczna jest także nazywana terapią nastawioną na rozwiązanie problemu. Przedstawiciele szkoły komunikacyjnej, np. Halley, Watzlawik, Weakland, zaczęli wypracowywać nową metodę pracy z rodzinami, wykorzystującą pośrednie, paradoksalne metody oddziaływania.

Objaw jako oznaka choroby systemu rodzinnego

Psychoterapia strategiczna przejęła tezy ogólnej teorii systemów oraz teorii komunikacji. Rodzina ujmowana jest jako system interpersonalny. Problemy indywidualne  są rozumiane jako manifestacja zaburzenia systemu rodzinnego. Objaw osoby określanej jako pacjent,  (nie jest on rozumiany ofiarą rodziny) wcale nie musi być najbardziej ważącym  i zaburzonym czynnikiem w funkcjonowania rodziny. Istotniejsze jest to, w jaki sposób rodzina funkcjonuje i podtrzymuje  objawy.

Terapeuci strategiczni dla wyjaśnienia zaburzeń interpersonalnych przyjmują cyrkularny model funkcjonowania rodziny, odrzucając linearną przyczynowość. Dlatego uważają, że  objawy nie są spowodowane konkretnym wydarzeniem, a są fragmentem całości –  błędnego koła interakcji rodzinnych.

Psychoterapeuci strategiczni nie interesują się przeszłością poszczególnych osób, historią rodziny czy powstawania zachowania symptomatycznego. Według teorii systemów, rodzina  jest postrzegana jako system w dynamicznym napięciu między zachowaniem stabilności a zmianą.

Rodziny zaburzone mają tendencję do zachowania stabilności niezależnie od nacisków zewnętrznych i zmian rozwojowych, a w sytuacji kryzysu przejawiają swoją zwartość zachowań i intensyfikują ich natężenie. Dla zachowania sztywnej homeostazy rodziny zaburzone podtrzymują mit o idealnym funkcjonowaniu bez walk, o niezwykłej solidarności rodzinnej. Rodziny patologiczne nie są także w stanie przyjąć ani symetryczności ani komplementarności relacji. Próby ustanowienia trwałych związków obu typów są dyskwalifikowane.

Praca nad problemem tu i teraz

Głównym celem psychoterapii strategicznej jest rozwiązanie problemu prezentowanego przez rodzinę. Zakłada się, że zmiana patologicznej sekwencji zdarzeń w rodzinie podtrzymującej symptom, poprawi jej funkcjonowanie.

opracowanie na podst. przeglądu terapii rodzinnych autorstwa Doroty Reguły